بررسی کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری

در این مقاله قصد داریم به مباحث کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری بپردازیم. با ما تا انتهای مطلب همراه باشید. این روزها بازار ساخت و ساز و انجام معاملات مرتبط به شدت داغ است. تمامی ساخت و سازهایی که در اطراف خود مشاهده می‌کنید، قبل از شروع کار و حین کار نیاز به اخذ مجوزهای قانونی دارند. به جهت اهمیت ساخت و ساز، ماده ۱۰۰ قانون شهرداری ها به این مسئله پرداخته است. در واقع مهم ترین منبع که در خصوص مقررات ساخت سازه تعیین تکلیف کرده، همین ماده ۱۰۰ است. این ماده چندین تبصره دارد که جزئیات آن را در ادامه بررسی خواهیم کرد. از حیث اهمیت فراوان این حوزه، تخلفاتی که در ساخت و ساز املاک صورت می‌گیرند توسط کمیسیون تخصصی ماده ۱۰۰ بررسی می‌شوند.

به ادامه‌ی بحث کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری می‌پردازیم. در ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها این چنین آمده است که: «مالکین اراضی و املاک واقع در محدوده شهر یا حریم آن باید قبل از هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی و شروع ساختمان از شهرداری ‌پروانه اخذ نمایند. ‌شهرداری می‌تواند از عملیات ساختمانی ساختمانهای بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه، بوسیله مأمورین خود اعم از آنکه ساختمان در زمین‌ محصور یا غیر محصور واقع باشد، جلوگیری نماید.»

‌در تبصره‌ی اول ماده ۱۰۰ بیان شده که: «در موارد مذکور فوق که از لحاظ اصول شهرسازی یا فنی یا بهداشتی قلع تأسیسات و بناهای خلاف مشخصات مندرج در پروانه ضرورت داشته باشد یا بدون پروانه شهرداری ساختمان احداث یا شروع به احداث شده باشد به تقاضای شهرداری، موضوع در کمیسیون هایی مرکب از نماینده وزارت کشور به انتخاب وزیر کشور و یکی از قضات دادگستری به انتخاب وزیر دادگستری و یکی از اعضای انجمن شهر به انتخاب انجمن مطرح می‌شود.»

روند رسیدگی در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری

رسیدگی کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری، در قانون چنین است که کمیسیون بعد از وصول پرونده به ذینفع اعلام می کند که ظرف مدت ۱۰ روز، توضیحاتش  را به صورت کتبی ارسال دارد. بعد از انقضاء مدت مذکور کمیسیون تکلیف دارد که موضوع را با حضور نماینده شهرداری مطرح و بررسی کند. نماینده شهرداری بدون اینکه حق رأی داشته باشد، برای ادای توضیح در جلسه شرکت میکند. نماینده مکلف است که ظرف مهلتی ۱ ماهه تصمیم مقتضی را بگیرد. در برخی از موارد ممکن است  شهرداری از ادامه ساخت ساختمان بدون پروانه جلوگیری کند. در این شرایط نماینده باید ظرف حداکثر یک هفته از تاریخی که این‌ جلوگیری صورت گرفته موضوع را در کمیسیون مطرح کند.

در ادامه نیز باید اشاره کنیم که اگر طبق آن چه گفتیم عمل نشود، با تقاضای ذینفع، کمیسیون به موضوع ورود می‌کند. اگر کمیسیون تصمیم بگیرد که تمام بنا یا قسمتی از آن را قلع کند باید مهلت مناسبی برای این کار در نظر بگیرد. در هر حال این مهلت نباید بیشتر از دو ماه باشد. پس از تصمیم گیری نهایی شهرداری باید این تصمیم را به مالک بنا ابلاغ نماید. اگر خود مالک بنا را قلع نکند شهرداری راسا ورود می‌کند و این کار را انجام می‌دهد. در چنین شرایطی هزینه‌ی قلع هم طبق قانون از مالک اخذ می‌شود.

بررسی صدور رأی توسط کمیسیون

تبصره ۱۰ ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها به صدور رأی توسط کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری پرداخته است. تبصره ۱۰ در خصوص آرایی که توسط این کمیسیون صادر می‌شوند می‌گوید که تصمیمات این کمیسیون قابلیت اعتراض دارند. بنابراین شهرداری، مالک بنا یا قائم مقام مالک از این حق برخوردار هستند. در صورتی که این اعتراض ظرف مهلتی ده روزه صورت بگیرد، مرجع رسیدگی به این اعتراض کمیسیونی دیگر خواهد بود. در واقع اعضای این کمیسیون متفاوت از کمیسیون قبلی هستند. رأی این کمیسیون نیز قطعی می‌باشد.

تجاوز به معابر شهری و احداث بنای بدون پروانه

تا کنون نکاتی را پیرامون کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری بیان کردیم. ممکن است برخی از سازه‌ها در زمان ساخت خود به معابر شهری تجاوز کنند. این نمونه را در خصوص ساختمان های قدیمی بیشتر می‌بینیم. تبصره ۶ قانون شهرداری‌ها این مورد را بدین شکل بیان می‌کند که در خصوص بحث تجاوز به معابر شهری، مالکان باید حین نوسازی بنا، طبق طرح های به تصویب رسیده و پروانه‌ی ساختمان نسبت به رعایت برهای اصلاحی اقدام کنند. اگر خلاف پروانه در این موارد تجاوزی به انجام برسد، شهرداری الزام دارد که از ادامه‌ی کار جلوگیری نماید. همچنین باید پرونده را هم به کمیسیون ارجاع بدهد. برخی دیگر از تخلفات هم وجود دارند که رسیدگی به آنها در صلاحیت کمیسیون های مربوط به ماده ۱۰۰ است. برای مثال ممکن است اصول فنی و بهداشتی، استحکام و… حین ساخت مورد توجه قرار نگیرند.

همچنین تبصره‌ی ۴ ماده مذکور بحث احداث بنای بدون پروانه را ذکر می‌کند. تبصره ۴ می‌گوید: «در مورد  احداث بنای بدون پروانه در حوزه استفاده از اراضی مربوطه در صورتی که اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی رعایت شده باشد کمیسیون میتواند با صدور رأی بر اخذ جریمه به ازاء هر متر مربع بنای بدون مجوز یک دهم ارزش معاملاتی ساختمان یا یک پنجم ارزش سرقفلی ساختمان، در صورتی که ساختمان ارزش دریافت سرقفلی داشته باشد، هر کدام که مبلغ آن بیشتر است از ذینفع، بلامانع بودن صدور برگ پایان ساختمان را به شهرداری اعلام نماید. اضافه بنا زائد بر تراکم مجاز بر اساس مفاد تبصره های ۲ و ۳ عمل خواهد شد.»